Mogen zijn hoe we ons voelen, begint op school

Ja, het is nodig. En ja, zichtbaarheid bevordert gelijkheid. Mogen zijn hoe we ons voelen, dat is dit jaar het thema van Pride. Want iedereen moet zich vrij voelen om zichzelf te kunnen zijn, zonder opgelegde norm van buitenaf. Helaas is de realiteit anders.

Extra kwetsbaar

Recent onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau laat namelijk zien dat gelijkheid anno 2022 in Nederland nog altijd niet vanzelfsprekend is. Lhbti+ personen voelen zich minder veilig dan heteroseksuele Nederlanders en zijn vaker slachtoffer van (seksueel) geweld, uitsluiting en discriminatie. Dit geldt met name voor biseksuele vrouwen, transgender personen en lhbti+’ers van kleur.

Kinderen en jongeren die zichzelf en hun identiteit volop aan het ontdekken zijn, zijn extra kwetsbaar. Zij moeten beschermd  worden tegen (seksueel) geweld, uitsluiting en discriminatie. Op school en daarbuiten. Maar uit de landelijke veiligheidsmonitor in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs bleek vorig jaar dat leerlingen minder graag bevriend zijn met lhbti+ leerlingen en het minst graag met transgender meiden. In het basisonderwijs, maar meer nog in het voortgezet onderwijs, maken zelfs docenten zich dubbel zo vaak schuldig aan het pesten van lhbti+ leerlingen.

Seksuele vorming

Hieruit blijkt hoe belangrijk seksuele vorming is. Want seksuele vorming bevordert begrip voor diversiteit. Complete relationele en seksuele vorming maakt relaties en seksualiteit bespreekbaar, bevordert de seksuele gezondheid, werkt preventief tegen problemen als soa, hiv en seksuele grensoverschrijding. 

Helaas besteedt niet elke school hier structureel aandacht aan, of focussen scholen (nog) enkel op de biologische aspecten van seksualiteit. Op de meeste scholen vanwege een gebrek aan tijd, geld of expertise, maar op sommige scholen ook vanwege een andere visie op de samenleving en ruimte in de wet om hier zo min mogelijk aandacht aan te besteden. Met alle gevolgen van dien.

Met name jongeren zelf geven aan belangrijke informatie te missen. Zij beoordelen hun seksuele vorming met een 5.8 en willen meer aandacht besteden aan diversiteit, gendernormen en consent. Docenten en schoolleiding steunen leerlingen hierin, net als de Onderwijsinspectie.

LHBTI+ gerelateerde thema’s

De meest recente cijfers, verzameld door EenVandaag, onderschrijven deze behoefte. Niet alleen lhbti+ leerlingen willen meer aandacht voor lhbti+-gerelateerde thema’s in het onderwijs (87%), ook 79% van hun heteroseksuele medeleerlingen vindt dit belangrijk. Niet gek, wanneer je je realiseert dat 45% van de lhbti+ respondenten aangeeft zich op school niet veilig genoeg te voelen om open te zijn over hun seksualiteit.

“Gewoon een fijne sfeer waarin je je comfortabel kan voelen. Dat je niet bang hoeft te zijn voor wie je bent. Dat je gewoon jezelf kan zijn.” - Nikki, 22 jaar

“Door vaker te herhalen en vaker voorlichtingen te geven, wordt het een normalere zaak om er vanaf jongs af aan over te praten.” - Louis, 18 jaar

Begrip van diversiteit

Het kabinet moet meer doen om seksuele vorming structureel binnen het gehele onderwijsveld te verankeren, van de basisschool tot en met het mbo en het hoger onderwijs. Hiervoor is aanscherpen van de kerndoelen en het verplicht maken van seksuele vorming voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs cruciaal. Net als betere toetsingsinstrumenten voor de Onderwijsinspectie om hierop toe te zien. 

Alleen dan groeit een generatie op met respect voor elkaars wensen en grenzen en begrip van diversiteit. En wordt het voor iedereen mogelijk om jezelf in veiligheid te kunnen ontdekken en dat met trots aan anderen te laten zien. Tijdens Pride, op school en daarbuiten. 

Geschreven door: Luc Lauwers, programmamanager seksuele vorming bij Rutgers, expertisecentrum seksualiteit