Gerelateerd
Bekijk ook onze andere stories!
Een jaar nadat de #MeToo-beweging internationaal losbarstte maakt Rutgers tijdens Rutgers Dialoog de balans op. Want hoeveel verhalen #MeToo ook losmaakt… de cijfers rondom seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag zijn niet nieuw. In Nederland krijgt maar liefst ruim de helft van de vrouwen en bijna een vijfde van de mannen te maken met seksuele handelingen tegen hun wil. De #MeToo-beweging geeft deze vrouwen en mannen een gezicht en zet de urgentie voor verandering hoog op de agenda. Hoe nu verder?
Met deze Johannes Rutgers Dialoog kijken we vooruit. Het is tijd voor vervolgstappen. Want hoe veranderen we daadwerkelijk iets en dringen we seksuele grensoverschrijding terug? Omgang en opvang van slachtoffers is door de jaren heen verbeterd maar de cijfers gaan maar niet echt omlaag. Er moet een cultuuromslag komen. Ton Coenen (directeur van Rutgers): “Seksueel geweld is niet acceptabel. We tolereren het niet meer. Het is niet de schuld van het slachtoffer. Laten we het niet meer bagatelliseren.” Daarom nu de campagne #Benjeoke om seksuele grensoverschrijding in uitgaansgelegenheden aan te pakken. Maar wat kunnen we nog meer doen? Dat is de grote vraag tijdens deze dialoog.
Zonder frictie verandert er niks
Gedragswetenschapper Reint Jan Renes wijst ons op wat niet werkt in gedragsverandering. Wéten en beseffen dat iets niet oké is, betekent niet automatisch dat je het niet meer doet. Je moet van weten en doen naar zien en beseffen. Van #MeToo naar #IDo dus. Maar dat is theorie.
“De werkelijkheid is veel morsiger en weerbarstiger.” Want veel mensen willen wel, maar hoe dan? Alleen educatie gaat niet helpen. Er moet ook frictie bij. “Je doet je autogordel om omdat je auto gaat piepen wanneer je dat niet doet.”
Verander de aanpak en ongelijkheid
Er volgt een discussie met Raoul Chocolaad (beleidsmedewerker Qpido), Kirsten van den Hul (Tweede Kamerlid, PvdA), Anke Laterveer (schrijfster en performer), Hasna El Maroudi (publicist) en Noor Spanje (hoofdredacteur Broadly) geleid door Sofie van den Enk (presentatrice). Ze bespreken de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen.
“Ik kan me herinneren dat wij als meisjes op de middelbare school zelfverdedigingslessen kregen bij gymnastiek en de jongens mochten voetballen. Dus wij leerden dat we in de tram niet bij het raam moesten gaan zitten en de jongens trapten een balletje. Dat was heel raar.”Hasna El Maroudi
Vind je het nog leuk, ben je oké?
Deze ongelijkheid verander je door het anders te doen. Dus jongens en meisjes hetzelfde behandelen. Zo geeft Anke Laterveer aan haar zoon en dochter mee dat ze beiden baas zijn over hun eigen lijf en dat ze nee kunnen zeggen als ze iets niet willen. “Het begint al bij de Duplo. Een kind kan leren om aan het andere kind te vragen: vind je het nog leuk, ben je oké?” Volgens Laterveer vinden kinderen dat helemaal niet ingewikkeld. “Volwassenen misschien. Maar kinderen niet.”
Op de zeepkist voor actie
Vier mensen uit het werkveld klimmen op een zeepkist en delen hun actieplan voor de toekomst.
“Het moet zin hebben om een melding te doen.”Herman Bolhaar – Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen
“Vertrouwenspersoon moet wettelijke bescherming moet krijgen”Nevin Özütok- Tweede Kamerlid GroenLinks
“Neem seksuele voorlichting op in de docentopleiding zodat het meer is dan het condoom om de komkommer”Stephanie Kiebert – Docent Scholengemeenschap Pantha Rei Amstelveen
“Leer jongens en meisjes dat ze gelijk zijn, op intellectueel gebied én op seksueel gebied.”Ellen Laan – Hoogleraar Seksuele Gezondheid
Roep om seksuele vorming en gelijke normen
VWO-leerlingen Fauve Lagarde en Nienke Heeg deden de voorlichting op school zelf. “We merkten dat leerlingen het heel fijn vonden dat de voorlichting door medeleerlingen werd gedaan. Dat was veel minder ongemakkelijk. En het maakt het laagdrempeliger.”
Milou Deelen wakkerde met haar kritiek op studentenvereniging Vindicat het slutshaming-debat flink aan. “Juist bij zo’n studentencorps, waar ze zo worden gepusht om te drinken en zo tegen vrouwen te doen, daar is het zo nodig.” In het onderzoek van Patrick Engels ziet hij die scheve machtsverhoudingen ook. “Vinden ze het stoer om zo over vrouwen te praten? Vinden ze het mannelijk?”
Samen verantwoordelijk voor verandering
Volgens Ciska Scheidel (directeur Publieke Gezondheid van het ministerie van VWS) hebben niet alleen onderwijsinstellingen een verantwoordelijkheid in goede seksuele voorlichting, maar is het iets wat we allemaal moeten doen. Ouders, leraren en de overheid. “Die verantwoordelijkheid nemen wij als overheid ook. We kunnen daarbij gelukkig gebruik maken van organisaties als Rutgers en de GGD.”
Tijd voor echte veranderingen
Iedereen is ervan overtuigd dat het nu tijd om echte veranderingen door te voeren. Kamerleden Kirsten van der Hul en Nevin Özütok hameren erop dat politieke steun belangrijk is. Maar zoals directeur Ton Coenen in zijn verhaal ook zei: dan moet er wel geld vrijgemaakt worden. Het is een lastig probleem. Het gaat over het veranderen van omgangsvormen tussen mannen en vrouwen.
Om die te veranderen heb je veel partijen nodig: onderwijs, werkgevers en werknemers, sportclubs en horeca. Die omgangsvormen verander je niet in een jaar. Daarom is #Metoo een belangrijk debat. Om vastgeroeste patronen te doorbreken en de samenleving gelijkwaardiger en veiliger maken. Voor iedereen.
Ton Coenen blij met opbrengst van vandaag
Ton Coenen is tevreden over de opbrengst van deze middag vertelt hij aan het slot van het programma bij Sofie op de bank. Ciska Scheidel stelt geld beschikbaar. Het geld voor preventie van ongewenste zwangerschappen kan ook ingezet worden om seksuele grensoverschrijding te voorkomen.
Verder heeft hij gehoord waar we mee aan de slag kunnen.
“We moeten ons richten op meiden én jongens samen, en docenten beter ondersteunen in het bespreekbaar maken van seksualiteit. De helft van de scholen besteedt hier geen of weinig aandacht aan, weten we. Er is veel ondersteuningsaanbod en informatie, maar de weg er naartoe wordt nog niet altijd gevonden.’ Het idee van de twee vwo-scholieren om leerlingen in te schakelen voor het geven van voorlichting, vindt hij een goede. Hij benadrukt dat seksuele voorlichting blijvend nodig is. ‘Er zijn steeds weer nieuwe jongeren die seksueel actief worden. En er zullen steeds weer nieuwe aandachtspunten zijn.”
Een nieuwe norm nodig
Sofie concludeert: “Er is een nieuwe norm nodig. Net als met roken; dat is nu gewoon niet meer oké. Dat werkte ook als een zelfcorrigerend systeem.” “Het gaat vooral om de vraag: Wat kan ik nu doen?’ zegt Ton. Daar speelt de campagne op in. Met een simpele vraag het onderwerp bespreekbaar maken. Als je denkt of ziet dat er iets vervelends gebeurt, vraag je ‘Ben je oké?’. Dat is laagdrempelig en iets dat iedereen kan doen. Want wat oké is verschilt per persoon.
