Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Consent moet de norm worden
In 2024 treedt naar verwachting de nieuwe wet seksuele misdrijven in werking. Vorige week is het voorstel aangeboden voor advies aan de Raad van State na instemming door de ministerraad. Volgens deze wet is onvrijwillige seks strafbaar, ook als er geen dwang aan te pas kwam. Rutgers is blij dat de wet eindelijk wordt ingevoerd, maar dat zou al veel eerder moeten en kunnen dan in 2024. En met de invoering van deze wet alleen zijn we er nog niet volgens Willy van Berlo van Rutgers. Er moet in Nederland nog veel gebeuren om jonge mensen te beschermen tegen seksueel geweld, offline en online. “Consent moet de norm worden. De nieuwe wet gaat daarin een goede steun in de rug zijn, maar er is meer nodig.”
Na de invoering van de wet is iemand strafbaar wegens seksueel geweld als deze wist of kon vermoeden dat de ander geen seks wilde en toch heeft doorgezet. Dwang is dan niet langer een vereiste voor een veroordeling, maar een strafverzwarende factor. Daarmee geeft de wet aan dat alle onvrijwillige seks onacceptabel is. Consent – instemming – is dus bepalend. Nederland volgt hiermee internationale verdragen, waaronder het Verdrag van Istanbul, dat gaat over het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen.
Veranderingen in de maatschappij
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, komt, in aanloop naar de wet, in het voorjaar van 2022 met een implementatieprogramma. Eerder heeft de minister aangekondigd dat daarin ook ruimte is voor preventie. Die maatregelen gaan vooral over risico’s, zoals voorlichtingsmateriaal voor scholen over online risico’s, en dat mensen niet zomaar informatie van anderen moeten delen op social media, in appgroepen of online platformen, maar eerst bewust nadenken over de impact en gevolgen voor de ander. Willy: “Dat is natuurlijk goed nieuws, maar preventie gaat over meer dan grenzen en risico’s.” Volgens Willy is er een fundamentele verandering nodig, niet alleen in wetgeving en beleidsuitvoering, maar ook breed in de maatschappij. “Met de invoering van de nieuwe wet zijn we er nog lang niet. De wet is heel belangrijk om slachtoffers meer te beschermen, maar het is, wat de minister ook zegt, minstens zo belangrijk dat seksueel geweld wordt voorkomen. Daar is een structurele aanpak voor nodig. Er moet nog veel gebeuren om te zorgen dat er een generatie gaat opgroeien die elkaars wensen en grenzen respecteert. Consent staat daarbij centraal”, legt Willy uit.
Wat moet er gebeuren?
“Dit kunnen we bereiken door in de seksuele voorlichting op school en daarbuiten aandacht te besteden aan consent, respect voor grenzen én wensen, en schadelijke normen over mannelijkheid, vrouwelijkheid en seksualiteit. Door betere opleidingen voor professionals in het onderwijs, de zorg en bij de politie zodat ze seksueel geweld eerder signaleren en vaker kunnen voorkomen.” Verder pleit Rutgers voor meer publiekscampagnes om de cultuur rond seks in Nederland te verbeteren. Zorg en aandacht voor slachtoffers blijft natuurlijk een belangrijk aandachtspunt.
Seksueel geweld onder jongeren
Seksueel geweld tegen kinderen en jongeren tast datgene aan dat we als samenleving willen koesteren en bewaken: de gezonde ontplooiing van de toekomstige generatie. 14% van de meisjes en 3% van de jongens onder de 25 jaar heeft weleens seksueel geweld meegemaakt. Ongewenst gedrag zoals betasten komt nog veel vaker voor. Slachtoffers praten hier vaak niet over vanwege angst, loyaliteit, schuld en schaamte. De gevolgen kunnen ernstig en langdurig zijn, en ook de directe omgeving raken.
Lees hier het pleidooi preventie seksueel geweld