Nationaal Rapporteur pleit voor meer preventie van seksueel geweld

De cijfers uit de Dadermonitor zijn verontrustend. Zo is ruim een kwart van de daders van geregistreerde incidenten minderjarig, en is het aandeel geregistreerde incidenten van ongewenste sexting gestegen van 10% in 2017 naar 14% in 2019. Uit het onderzoek Seks onder je 25e, dat door de Nationaal Rapporteur wordt aangehaald, blijkt dat 2% van de jongeren van 12 tot en met 17 jaar wel eens iemand heeft gedwongen of onder druk gezet voor seks. Dat komt niet overeen met het aantal slachtoffers dat uit dit onderzoek naar voren komt, die aantallen zijn veel hoger. Dit kan betekenen dat jongeren niet durven of willen zeggen dat zij wel eens iemand gedwongen hebben om seks te hebben. Het kan ook betekenen dat jongeren niet doorhebben dat zij over iemands grenzen gaan en zichzelf niet als pleger zien.

Preventie

Het is belangrijker dan ooit om gericht in te zetten op preventie, zegt de Nationaal Rapporteur. De aanpak lijkt niet mee te bewegen met de problematiek. “Er is aandacht nodig voor het praten en leren over seksualiteit en gewenste omgangsvormen, met aan­dacht voor de (online) leefwereld van jongeren. Er is structureel aandacht nodig voor preventie op alle terreinen: in het onderwijs, thuis, op de sportclub en ook in wetgeving. Hiervoor is gezamenlijke inspanning vereist.” Dit vraagt om deskundige professionals, die weten hoe ze met jongeren over seksualiteit en seksuele grensoverschrijding kunnen praten. Naast professionals moeten ook ouders ondersteuning krijgen bij het voorkomen van seksueel geweld. Daarbij gaat het niet alleen over het weerbaar maken van meiden, maar ook om aandacht voor de jongens. Die aandacht schiet nogal eens te kort.

#TotHier

De Nationaal Rapporteur noemt de campagne #TotHier van Rutgers als één van de manieren die worden ingezet op het voorkomen van seksueel geweld tegen kinderen. Wij zijn deze campagne vorig jaar gestart om preventie veel hoger op de politieke agenda te krijgen. Het is vooral van belang om de preventie structureel aan te pakken, op verschillende niveaus. Het gaat dan om betere seksuele vorming op school en daarbuiten, waarin ook aandacht voor wensen en grenzen, consent, gender en seksuele diversiteit; deskundigheidsbevordering van professionals; campagnes voor jongeren; tijdige signalering om herhaling te voorkomen bij zowel slachtoffers als (jonge) daders; en het ontwikkelen van kennis en beleid. Dit vraagt ook om een investering in middelen. In april is ons pleidooi, met een petitie, aangeboden aan Tweede Kamerleden.

Jeugdige daders

Het is ook goed dat de Nationaal Rapporteur buitenstrafrechtelijke interventies noemt, zoals de Halt-interventie ‘Respect Online’. Deze interventie levert maatwerk voor jeugdige daders van ongewenste sextingzaken. Jeugdige daders hebben meer aan een pedagogische aanpak dan aan een vrijheidsstraf; het is belangrijk om een norm te stellen en te zorgen dat deze jongeren leren van fouten door middel van effectieve (erkende) interventies op maat. De Nationaal Rapporteur vraagt zich af of jongeren die zich schuldig maken aan lichtere vergrijpen van hands-on seksueel geweld niet ook op een buitenstrafrechtelijke manier gestraft kunnen worden bij Halt. Als het aan ons ligt gebeurt dat ook, maar is meer nodig.

Jeugdige daders moeten ook daadwerkelijk worden doorverwezen naar deze – en andere – interventies. Tot nu toe wordt daar te weinig gebruik van gemaakt. De justitiële aantekening bij jeugdige plegers van lichtere vergrijpen zou moeten verdwijnen om doorverwijzing te bevorderen. In de praktijk zien we dat deze maatregel eerder averechts werkt, omdat men in de keten wil voorkomen dat de jeugdige pleger, die nog in ontwikkeling is en kan leren van zijn fouten, geen stage of werk kan krijgen. Het is effectiever om deze jongeren zo snel mogelijk een interventie te laten volgen gericht op seksuele grenzen, zoals Ken je grens van Rutgers of Romeo van Qpido, waarmee ze kunnen voorkomen dat ze in het strafrecht belanden. Ook in het jeugdstrafrecht zou zo’n preventiemaatregel ingepast kunnen  worden. Dit moet dan wel mogelijk gemaakt worden.

We zijn blij dat de Nationaal Rapporteur preventie zo expliciet benadrukt. En dat hij aangeeft dat preventie om een lange adem vraagt. De aanpak van (online) seksueel geweld vraagt vooral volharding, verduurzaming en (professionele) verdieping, aldus de Nationaal Rapporteur. We hopen dat dit rapport bijdraagt aan een betere aanpak van seksueel geweld.