Gerelateerd
Bekijk ook onze andere stories!
Trots. Dat is het eerste woord dat in mij opkomt bij 50 jaar Rutgers. Trots op wat wij hebben bereikt, vaak in samenwerking met jullie en trots dat zovelen van jullie dit met ons willen vieren. Excellentie, collega’s, vrienden, welkom op onze verjaardag.
Een van de voorlopers van Rutgers, het Nisso, is geboren in 1967, middenin de seksuele revolutie. Die revolutie kwam tot uiting in relletjes en demonstraties. De grenzen van wat wel en wat niet mag, werden steeds verder opgerekt. Onder meer door de Dolle Mina’s. 1967 is ook het jaar van Phil Bloom, de eerste blote vrouw op de Nederlandse televisie. Dat leidde tot veel commotie, weggestuurde redactieleden en zelfs Kamervragen. Ook nu gaat alles met seksuele vrijheid en rechten nog gepaard met relletjes, strijd of activisme. Denk hierbij aan de spraakmakende serie van Dokter Corrie of aan de overweldigende Women’s Marches voor het recht op anticonceptie en veilige abortus. Of aan de vele reacties die de hashtag MeToo losmaakt.
In de jaren zeventig wordt Abortus aanvankelijk gedoogd en later in een wet verankerd. Ondertussen draaien onze Rutgershuizen overuren. De Nederlandse jeugd snakt naar meer vrijheid op seksueel gebied. Homoseksualiteit wordt steeds meer zichtbaar in onze samenleving. Het aantal mensen met geslachtsziektes stijgt. Net als de vraag naar anticonceptie en de behoefte aan seksuele voorlichting. Op scholen benadrukken voorlichters van Rutgers vooral de positieve kanten van seks. De insteek daarbij is speels en praktisch: ‘Egeltjes doen het veilig en voorzichtig’. Die insteek, aangepast aan de tijdgeest, zijn we altijd blijven kiezen. In Nederland met succesvolle lespakketten en programma’s als Lang leve de Liefde, Kriebels in je buik, Girls Talk en Ken je Grens. In Azië en Afrika met methodes als The World Starts With Me. In Nederland is het gebruik van anticonceptie sinds de jaren zeventig erg hoog en zijn het aantal tienerzwangerschappen laag. Internationaal is de vraag naar anticonceptie erg hoog. Nog steeds. 214 miljoen vrouwen krijgen niet de anticonceptie die ze nodig hebben.
In de jaren tachtig is de komst van aids. En ook richten Roy en Diana Brown naar aanleiding van de 5 miljardste inwoner de World Population Foundation (WPF) op. Hiermee willen ze de hoge geboortecijfers en de moeder- en kindersterfte in ontwikkelingslanden terugdringen. WPF en later Rutgers, groeit sterk met landenkantoren en programma’s in Afrika en Azië. Ook in deze eeuw is bevolkingsgroei nog steeds één van de grootste uitdagingen. Zeker in Afrika. Op dit moment wonen er in zuidelijk Afrika 1,3 miljard mensen. Aan het eind van deze eeuw zijn dat er 4 miljard. En wat mij betreft is de oplossing simpel: 4 op de 10 zwangerschappen zijn ongepland of ongewenst. Geef vrouwen en mannen daarom toegang tot anticonceptie en alles dat daarmee samenhangt. Zodat ze zelf kunnen beslissen wanneer en hoveel kinderen ze willen.
De jaren negentig. Ongelooflijk maar waar: gedwongen seks binnen het huwelijk is pas sinds 1991 voor de wet verboden. Maar seksueel geweld, binnen of buiten het huwelijk, is helaas van alle tijden. In Nederland zijn maar liefst 850.000 vrouwen die ooit geslachtsgemeenschap tegen hun wil hebben gehad. En wereldwijd krijgt 1 op de 3 vrouwen te maken met gender gerelateerd geweld. Bij de preventie van seksueel geweld betrekken we steeds vaker mannen en werken we toe naar meer gelijkwaardige en respectvolle relaties.
Veel weten we uit onderzoek dat we hebben gedaan. Zo deed Rutgers in 1995 voor het eerst grootschalig onderzoek naar de seksuele gezondheid en het seksuele gedrag van jongeren. Onderzoeksgegevens stellen ons in staat om steeds betere interventies te plegen en succesvolle programma’s te ontwikkelen. En beleid te verbeteren.
Het begin van de 21ste eeuw staat in het teken van de (nieuwe) media. Spuiten en Slikken komt op de televisie en mensen als Goedele Liekens en Sophie Hilbrand maken spraakmakende programma’s over seksualiteit. En ook steeds meer bladen en tijdschriften komen met verhalen en rubrieken over seks, liefde en relaties. De komst van smartphones en social media geven wereldwijd een nieuwe dimensie aan de seksuele beleving van jongeren. Met nieuwe fenomenen als grooming en sexting. In voorlichting spelen de nieuwe media een steeds belangrijkere rol. Ook bij Rutgers. Zo spreken we met jongeren over de gevaren en risico’s van online grensoverschrijding. En we bereiken ze via online games over hun wensen en grenzen op seksueel gebied.
En dan zijn we aangekomen in de huidige tijd. De #metoo heeft bewezen dat we in Nederland nog veel te doen hebben. En maar eenderde van de scholen geeft op een gestructureerde manier les over seksualiteit. Internationaal blijft de Verenigde Naties een belangrijke speler. Maar het is nog veel belangrijker om in landen zelf actief te zijn. En daar zij wij hard mee bezig. Met programma’s als Right Here Right Now en Get up Speak out. We lobbyen om wetten te veranderen en financiering te regelen, we geven voorlichting en we zorgen voor toegang tot anticonceptie, veilige abortus en hulp. 50 jaar geleden streden Dolla Mina’s voor seksuele rechten in Nederland. Nu strijden wij, samen met jongeren, in landen waar die rechten nog niet vanzelfsprekend zijn. Bijvoorbeeld via She Decides. Een wereldwijd initiatief dat zich richt op het recht van vrouwen om zelf te beslissen of, wanneer en hoeveel kinderen ze krijgen.
Ik ben trots. Op 50 jaar Rutgers, op 50 jaar seksuele ontwikkeling in Nederland, op onze internationale bijdragen en op velen van jullie met wie wij intensief hebben samengewerkt. Dat blijven we wat mij betreft ook de komende 50 jaar doen. En daar zie ik naar uit. Want ondanks vele mooie en hoopgevende ontwikkelingen en resultaten is er nog veel werk te doen. En daar gaan we ‘t vandaag over hebben.