Gerelateerd
Bekijk ook onze andere stories!
Hoe zit het precies met de cijfers?
Het zijn bemoedigende ontwikkelingen. Vooral bij jonge meisjes is de daling aanzienlijk: 87 zwangerschapsafbrekingen in 2013 tegenover 141 in 2012. Maar als we de cijfers nader bekijken, valt het volgende op: de 3.643 tieners die in 2013 hun zwangerschap hebben afgebroken vertegenwoordigen 12% van het totaal aantal abortussen (30.601). Dat is relatief veel gezien het feit dat veel tieners nog niet seksueel actief zijn. Maar als ze zwanger zijn zullen ze eerder voor een abortus kiezen dan voor jong moederschap.
Vrijen jongeren veiliger?
Maar toch: een sterke daling van het aantal abortussen onder tieners is natuurlijk mooi. Hoe kunnen we die verklaren: gebruiken tieners hun anticonceptie beter of zijn ze seksueel minder actief? Uit het onderzoek Seks onder je 25e van Rutgers en Soa Aids Nederland in 2005 en 2012 blijkt dat er geen sprake is van minder seksuele activiteit onder jongeren. We hebben sterke vermoedens dat tieners zich beter beschermen en hun anticonceptie beter gebruiken dan een aantal jaren geleden. Het is goed mogelijk dat alle inspanningen van de afgelopen jaren vruchten beginnen af te werpen. Al enige jaren wordt via vrij-veilig-campagnes sterk ingezet op een positieve attitude ten aanzien van condoomgebruik. Veel jongeren vinden het inmiddels de normaalste zaak van de wereld om een condoom te gebruiken bij seksueel contact. Zo gebruikt 75% van de jongeren een condoom of andere vorm van anticonceptie tijdens de eerste keer seks.
Voorlichting op school
Ook de seksuele vorming in het onderwijs speelt een belangrijke rol in preventie. Uit een screening van Rutgers naar de meest gebruikte biologie- en verzorgingsmethoden in het voortgezet onderwijs (2013) blijkt dat er zeker aandacht is voor voorlichting over anticonceptie- en condoomgebruik. Helaas richten deze onderwijsmethoden zich vooral op kennisoverdracht en minder op meningsvorming en praten met je sekspartner over het gebruik van condooms en anticonceptie. Terwijl juist deze vaardigheden bijdragen aan seksueel gezond gedrag. Ook sluit de informatie uit de lesmethoden Biologie en Verzorging te weinig aan bij de leefwereld en dilemma’s van jongeren. Aparte lesmethoden over seksuele vorming, zoals het effectief bewezen en goed gewaardeerde lespakket Lang leve de Liefde voor 14-15 jarigen, bieden hierop een goede aanvulling. Scholen zijn echter vrij om zelf een methode te kiezen.
Nieuwe generaties en risicogroepen
Ook al daalt het aantal abortussen onder tieners, we kunnen zeker niet achterover leunen. Jaarlijks worden 200.000 jongeren seksueel actief. Elke nieuwe generatie starters heeft weer goede voorlichting nodig. Bepaalde groepen lopen bovendien meer risico’s dan ander groepen. Zij zijn bijvoorbeeld niet goed voorbereid op seksueel contact of gebruiken anticonceptie niet goed. We weten echter nog onvoldoende wie die risicogroepen zijn en welke aanpak hiervoor het meest effectief is. Er is dus zeker nog winst te boeken. Met extra financiering van VWS is Rutgers samen met een aantal samenwerkingspartners zoals Soa Aids Nederland en Fiom, een driejarige programmering gestart om het aantal tienerzwangerschappen verder terug te dringen. Daarin gaan we kwalitatief onderzoek doen onder een aantal kwetsbare groepen. Ook wordt voorlichting via bestaande kanalen zoals Sense.info verbeterd en vormen ouders een belangrijke doelgroep in de voorlichting.
En vergeet de volwassenen niet!
Daarnaast moeten we ons niet blijven blindstaren op de abortuscijfers onder tieners, maar ook oog houden voor de iets oudere leeftijdsgroep. Het aandeel abortussen is immers het grootst onder de 20-24 jarigen. In de groep 25 jaar en ouder zien we zelfs een lichte stijging van het aantal ongewenste zwangerschappen.
Kortom: achteroverleunen? Nee! Voorlichting voor nieuwe generaties zal altijd nodig blijven en risicogroepen moeten we beter in het vizier krijgen.