Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Aan de verplichte bedenktijd bij abortus lijkt een eind te komen. Vandaag stemde een forse meerderheid van de Tweede Kamerleden vóór het initiatiefwetsvoorstel hiertoe van D66, PvdA, GroenLinks en VVD. Voor Kamerleden was dit een ‘vrije kwestie’: zij mochten los van hun partijstandpunt naar eigen inzicht en geweten stemmen. Als ook de Eerste Kamer instemt, wordt de verplichte beraadtermijn omgezet in een flexibele bedenktijd. Ineke van der Vlugt, programmamanager Anticonceptie en Abortus van Rutgers, heeft goede hoop dat de Eerste Kamer dit voorstel overneemt. “De wettelijke bedenktijd leidt bij velen tot het onnodig langer uitdragen van een ongewenste zwangerschap, doet geen recht aan de autonomie van vrouwen en gaat tegen adviezen van de WHO (World Health Organization) in”, zegt zij.
Betuttelend, rigide en onnodig belastend
Uit onderzoek en uit de praktijk blijkt dat een grote meerderheid van de vrouwen die ongewenst zwanger is geraakt, al zeker is over haar besluit. Ineke: “Een verplichting van vijf dagen beraadtermijn is betuttelend, te rigide en onnodig belastend voor veel vrouwen. Het gaat voorbij aan hun zelfbeschikkingsrecht. Vrouwen zijn heel goed zelf in staat een weloverwegen keuze te maken voor een abortus en hiervoor de tijd te nemen die ze zelf nodig achten. Een arts toetst altijd of het besluit zorgvuldig en weloverwogen is genomen en kan samen met de cliënt kijken of er nog meer bedenktijd nodig is of niet.”
Weloverwogen
Voordat een zwangerschapsafbreking plaatsvindt, toetst een arts altijd met de vrouw of dit besluit weloverwogen en vrijwillig is genomen. Er is een heel klein deel van de vrouwen dat (sterk) twijfelt over de keuze. Abortushulpverleners gaan zorgvuldig om met eventuele twijfels en ambivalenties bij de afbreking van een zwangerschap. De meeste vrouwen nemen hun besluit weloverwogen. Onderzoek laat zien dat bij vrouwen die de keuze hebben gemaakt voor abortus, hun besluit tijdens de verplichte bedenktijd niet is veranderd. Vrouwen die een weloverwogen besluit hebben genomen, hebben later ook minder last van spijt.
Medicamenteuze behandeling in gevaar
Een verplichte beraadtermijn van vijf dagen kan onnodige drempels opwerpen voor bepaalde type behandelingen en goede abortuszorg. De meeste vrouwen kiezen al in een vroeg stadium van de zwangerschap voor een zwangerschapsafbreking. De keuze voor een behandeling met de abortuspil kan in gevaar komen als een vrouw zich in de 9e week van een zwangerschap bij een arts meldt. Door de verplichte 5 dagen bedenktijd is dan alleen een instrumentele behandeling nog mogelijk. Deze situatie doet zich regelmatig voor. In de praktijk geven steeds meer vrouwen de voorkeur aan een behandeling met de abortuspil.
Bovendien zijn er geen andere medische handelingen of interventies in de zorg waarbij een wettelijke bedenktijd van vijf dagen geldt. In Frankrijk, Zweden en Denemarken is de beraadtermijn al langer geleden afgeschaft of nooit van kracht geweest. Ook hier kwam men tot de conclusie dat een verplichte beraadtermijn onnodige barrières oproept.
Extra kosten
10% van de zwangerschapsafbrekingen in Nederland wordt uitgevoerd bij vrouwen die niet in Nederland wonen. Naast de reis die tijd en geld kost, zijn zij soms al verder in hun zwangerschap. Vijf dagen verplichte bedenktijd na een bezoek aan een arts in Nederland, betekent naast de psychische belasting ook nog eens vijf dagen extra onderdak en verblijfskosten. Voor moeders met kinderen komen hier soms nog kinderopvangkosten bij.
Een extra bezoek aan een arts of kliniek, na de vijf verplichte bedenkdagen na het eerste bezoek, brengt tot slot onnodige zorgkosten met zich mee.