Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Kinderen leren hoe ze veilig gebruik kunnen maken van internet en social media; dit staat centraal tijdens de Week van de Lentekriebels 2024. “Kinderen brengen een gedeelte van hun vrije tijd online door. Dat is leuk en vergroot hun leefwereld, maar er kleeft ook een keerzijde aan. Online komen kinderen soms ongeschikte en ongewenste content tegen, krijgen ongepaste verzoeken en kunnen gepest worden. Door thuis en in de klas aandacht te besteden aan online weerbaarheid, leer je kinderen veiliger online te zijn en draag je bij aan het voorkomen van online (seksueel) grensoverschrijdend gedrag“, zegt Elsbeth Reitzema, expert relationele en seksuele vorming bij Rutgers.
Rutgers en de GGD’en organiseren de Week van de Lentekriebels dit jaar voor de negentiende keer. Tijdens deze week besteden scholen in het basis- en speciaal onderwijs jaarlijks extra aandacht aan thema’s als weerbaarheid, relaties en seksualiteit, met als doel: structureel lesgeven op een manier die aansluit bij de leeftijd en ontwikkeling van kinderen. Scholen doen vrijwillig mee en kiezen zelf welke lesmaterialen zij gebruiken, passend bij de visie van de school. De Week start dit jaar op 4 maart.
Elsbeth: “Mensen doen zich online soms mooier en anders voor dan ze zijn. Kinderen kunnen zichzelf met dit soort beelden gaan vergelijken. Dit kan bepalend zijn voor hun zelfbeeld en lichaamsbeeld en een negatieve invloed hebben, terwijl zelfwaardering een belangrijke eigenschap is voor weerbaarheid, offline en online. School is een plek waar leerlingen in een veilige omgeving met elkaar in gesprek kunnen over wat zij (online) meemaken en waar leerkrachten ze bij kunnen ondersteunen, door bijvoorbeeld mee te geven: ‘Elk lichaam ziet er anders uit en dat is oké en gewoon’. Erken en bespreek dat iedereen, zeker jonge mensen, zich onzeker kunnen voelen over hun lijf.”
De Kindertelefoon: kinderen geconfronteerd met ongewenst materiaal online
Bij De Kindertelefoon (8-18 jaar) worden er 30 gesprekken per dag gevoerd over wat kinderen tegenkomen online. Roline de Wilde, directeur De Kindertelefoon: “Wat ons opvalt bij deze gesprekken is dat kinderen, waaronder ook jonge kinderen tussen 10 en 12 jaar, steeds vaker contact opnemen over onderwerpen als sexting en het onvrijwillig verspreiden van naaktfoto’s door een ander. Kinderen vertellen bijvoorbeeld dat ze een verzoek om een naaktfoto of een foto van een ander doorgestuurd hebben gekregen. Vaak schrikken ze, weten niet goed wat ze moeten doen en durven dit niet aan ouders te vertellen. Daarover gaan onze vrijwilligers met ze in gesprek.” Ook over andere onderwerpen die raken aan seksualiteit krijgt De Kindertelefoon dagelijks vragen, die vaak terug te leiden zijn naar dezelfde twijfels en behoeften: kinderen van alle leeftijden worstelen met de vraag ‘ben ik wel normaal?’. Deze vragen benadrukken hoe belangrijk het is dat kinderen hierover kunnen praten, zowel thuis als op school.
Elsbeth: “Door open communicatie te stimuleren en op een positieve manier te praten over (online) weerbaarheid, voelen kinderen zich veilig om vragen te stellen en hun ervaringen te delen. Je maakt kinderen zelfbewust en vaardig, zodat ze beter in staat om te gaan met verschillende online situaties en ervaringen, zowel de leuke als minder leuke.”
Zoals elk jaar, ontwikkelen experts aanvullende materialen voor het onderwijs hoe zij op een structurele manier aandacht kunnen besteden aan relationele en seksuele vorming en extra aandacht aan dit thema. Dit jaar werken Rutgers en de GGD’en hiervoor samen met expertisecentrum Offlimits, Nederlands Jeugdinstituut, Bureau Jeugd & Media en De Kindertelefoon. Ook zijn er materialen ontwikkeld voor ouders, die hen informeren over de onderwerpen die worden behandeld in de klas en hoe ze hier thuis over kunnen praten.
Structurele aandacht
De Week van de Lentekriebels helpt om relationele en seksuele vorming duurzaam in te bedden en het een plek te geven in het schoolplan. Bijvoorbeeld als startpunt of als jaarlijkse reminder om structureel aandacht aan het thema te besteden. De projectweek zorgt ervoor dat scholen elk jaar in groep 1 t/m 8 lesgeven over weerbaarheid, relaties en seksualiteit, op een manier die past bij de school. Scholen doen vrijwillig mee en kiezen zelf welke lesmaterialen past bij de visie van de school. Rutgers en de GGD’en adviseren scholen om gebruik te maken van erkende lesmethoden in een doorlopende leerlijn. Dit is effectiever dan losse (gast)lessen en ad-hoc activiteiten en draagt bij aan een veilige en gezonde ontwikkeling van kinderen en jongeren. Met structurele lessen relationele en seksuele vorming krijgen kinderen meer zelfvertrouwen, een positiever zelfbeeld, geven ze beter hun wensen en grenzen aan en herkennen en respecteren ze deze ook bij anderen. En zijn ze weerbaarder tegen (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en misbruik, ook online.
Meer informatie vind je op de website www.weekvandelentekriebels.nl.