Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Verschillende factoren beïnvloeden of meisjes en jonge vrouwen veilige of onveilige abortusmethoden gebruiken. Naast wetgeving spelen de toegang tot informatie, tot een ondersteunend sociaal netwerk en gendergerelateerd geweld een belangrijke rol of jonge vrouwen veilige of onveilige abortusmethoden gebruiken. Zo blijkt dat als mannen betrokken zijn bij besluitvorming rondom abortus, dat vrouwen dan een betere toegang hebben op veilige methoden. Dit blijkt uit onderzoek van Rutgers over abortus in Kenia en Benin. De bevindingen van het onderzoek dragen bij aan de strijd tegen onveilige abortus.
De rol van mannen en moeders in abortuskeuzes
Rutgers-onderzoeker Jonna Both: “Vanaf het begin wisten we dat we ons verder wilden verdiepen in de rol die mannen (partners of mannelijke familieleden) speelden bij de besluitvorming over abortus en de keuze van de abortusmethode (veilig versus onveilig). Tijdens ons onderzoek kwamen we er echter ook achter dat het heel belangrijk is om de rol van moeders van dochters die onbedoeld zwanger kunnen raken, beter te begrijpen. Zij kunnen sterk betrokken zijn bij de besluitvorming van hun dochters rond onbedoelde zwangerschappen en de keuze van de abortusmethode.”
Moeders willen de familie-eer hooghouden en hun familie beschermen tegen veroordelingen van anderen. Moeders worden vaak gestraft en aan de schandpaal genageld als hun dochter buiten het huwelijk zwanger wordt. Zij lopen het risico te worden weggestuurd door hun echtgenoten, het onderwerp van spot te worden, of het slachtoffer te worden van geweld. Maar meestal hebben deze moeders onvoldoende geld en geen toegang tot het netwerk dat nodig is om toegang te krijgen tot veilige abortusdiensten. Daarom bieden ze hun dochters zelfgemaakte brouwsels aan om te aborteren, wat vaak tot complicaties leidt. “We ontdekten ook dat wanneer mannen (vriend, minnaar, vader, oom) betrokken waren bij de besluitvorming over abortus, jonge vrouwen niet altijd goed behandeld werden, maar wel meer kans hadden op toegang tot veilige methoden. Mannen brengen meestal meer financiële middelen mee en hebben een groter netwerk en durven soms makkelijker om hulp te vragen, waardoor ze een gezondheidswerker of een kliniek kunnen vinden die abortus kan aanbieden”, zegt Jonna.
Gendergerelateerd geweld leidt tot onbedoelde zwangerschappen
Uit het onderzoek bleek dat verkrachting en incest een belangrijke rol spelen bij onbedoelde zwangerschappen, vooral in Kilifi County (Kenia). Hoewel er wetten en richtlijnen zijn die vrouwen onder deze omstandigheden toegang moeten geven tot veilige abortus, is het in de praktijk anders. “Dit komt onder andere doordat artsen de wet niet goed kennen, maar ook omdat de meisjes en vrouwen zich pas heel laat melden, wanneer een zwangerschap al vergevorderd is. Vaak worden zij bedreigd door de dader en ook zij kennen de wet en hun rechten niet. Meisjes en jonge vrouwen nemen hierdoor eerder hun toevlucht tot onveilige abortus, met alle risico’s van dien”, legt Jonna uit.
Verschillende percepties over veilige en onveilige abortus
Wat tijdens het onderzoek ook naar voren kwam, was de perceptie die vrouwen hebben over wat veilige abortus is. Ramatou Ouedraogo, onderzoeker bij APHRC: “Vrouwen en hun familieleden hebben een bepaalde perceptie van veilige abortus: veilige abortus wordt in het geheim uitgevoerd, zonder stigmatisering, zonder dat iemand erachter komt en hen veroordeelt. Daarom beschouwen zij traditionele abortusmethoden – zoals zelfgemaakte drankjes – als veilig. In feite is het echter de “sociale veiligheid” die hun beslissingen stuurt, in tegenstelling tot de “medische veiligheid”. Inzicht in deze verschillen in perceptie kan de mensen die betrokken zijn bij interventies helpen hun boodschappen beter vorm te geven om de kloof te overbruggen.”
Ook is in beide landen de abortushulpverlening niet neutraal en oordelend, dit werpt een drempel op in de toegang. Tot slot is er nog veel ruimte voor verbetering van de anticonceptiebegeleiding na de abortus om herhaalde onbedoelde zwangerschappen en abortus te voorkomen.
Onderzoeksresultaten openen ogen in Kenia en Benin
In zowel Kenia als Benin trok het onderzoek de aandacht van de media. In Benin werd het onderzoeksteam uitgenodigd voor een op gezondheid gericht programma op de nationale radio. Tijdens het delen van de bevindingen met vroedvrouwen, artsen, journalisten, gezondheidswerkers gaven zij aan zich nog meer in te willen zetten voor veilig abortus.
“De resultaten van het onderzoek zijn belangrijk voor jongerenwerkers, NGO’s en nationale, provinciale en lokale overheden en gezondheidswerkers. Door de gegevens op verschillende platforms en in verschillende vormen te verspreiden en follow-up gesprekken te organiseren hopen we dat zij geïnspireerd en gemotiveerd raken (en dat hebben we al zien gebeuren) om hun diensten, het beheer van de gezondheidssector, en hun programma’s te verbeteren. Op lange termijn zijn deze resultaten belangrijk voor meisjes en jonge vrouwen met onbedoelde zwangerschappen, die hopelijk zullen profiteren van betere diensten, van meer kennis en informatie en van meer wettelijke bescherming,” besluit Jonna.
Het onderzoek van Rutgers is uitgevoerd in samenwerking met het African Population and Health Research Center (APHRC), de International Planned Parenthood Federation member organisatie in Benin (ABPF) en het Kilifi county departement van gezondheid in Kenia.