Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Het gerechtshof Den Haag heeft gisteren geoordeeld dat de Staat niet voor gratis anticonceptie hoeft te zorgen. De uitspraak in de rechtszaak, aangespannen door Bureau Clara Wichmann, DeGoedeZaak, het Humanistisch Verbond, Women Inc. en de Nederlands Vrouwenraad, is teleurstellend. Het zijn vooral vrouwen die anticonceptie gebruiken en de kosten betalen. Terwijl de preventie van onbedoelde zwangerschap een gedeelde verantwoordelijkheid zou moeten zijn. Daarnaast zijn de kosten voor bepaalde methoden te hoog. Daarmee is sprake van een ongelijke situatie en dat is discriminatie.
Ineke van der Vlugt (expert anticonceptie bij Rutgers): “Iedereen moet toegang hebben tot anticonceptie, zonder dat kosten hierin een belemmering zijn. Om ervoor te zorgen dat iedereen in vrijheid een passende anticonceptie keuze kan maken, zonder dat kosten een belemmering zijn, moet de politiek opnieuw naar een oplossing zoeken. Met name voor de minder financieel draagkrachtigen in onze samenleving.”
Sinds 2011 worden de kosten voor anticonceptie alleen vergoed via de basisverzekering tot 21 jaar. Condooms vallen hierbuiten. Je betaalt de kosten voor anticonceptie dan alleen uit eigen risico. Mensen die ouders zijn dan 21 jaar kunnen zich aanvullend verzekeren, maar de kosten voor de premie zijn soms weer duurder dan de anticonceptie zelf.
De meeste jongeren beginnen al jong aan de pil of ze gebruiken condooms of combinatie van beiden. Maar als ze wat ouder worden en ze willen nog niet zwanger raken, gaat de voorkeur soms uit naar een andere methode. Deze zijn vaak duurder. Vrouwen dragen soms wel 30 jaar de kosten en lasten van anticonceptie om niet zwanger te raken. Met de groeiende ongelijkheid en toegenomen armoede is het niet ondenkbaar dat vrouwen vanwege financiële problemen of schulden afzien van anticonceptie terwijl ze seksueel actief zijn en nu geen kind willen.
Alhoewel er goede toegang is tot anticonceptie, kan niet iedereen anticonceptie betalen. Uit onderzoek (Rutgers, 2017) komt naar voren dat kosten bij 2% van de vrouwen van 18 tot 45 jaar, de belangrijkste reden is om geen anticonceptie te gebruiken. Onderzoek van Peil.nl op initiatief van Dokters van de Wereld (2019) liet zien dat ongeveer 8% van de vrouwen in de afgelopen 10 jaar vanwege geldnood geen anticonceptie gebruikte of gekocht had. Dit bleek het hoogst bij vrouwen die alleen lagere school hebben genoten (14%). Van de vrouwen die een andere methode wil gebruiken maar dit niet gebruikt, zegt 31% van de vrouwen met beneden modaal inkomen, dat ze het niet kan betalen of verwacht dat ze het niet kan betalen. Andere belemmeringen voor het gebruik van anticonceptie zijn bijvoorbeeld last van bijwerkingen, geen hormonen willen gebruiken of niet naar de huisarts durven te gaan voor een consult (Rutgers, 2017). Het hele onderzoek waaruit deze cijfers komen lees je hier.
Ineke: “Als Rutgers blijven we het belangrijk vinden dat iedereen gelijke toegang heeft tot anticonceptie. Iedereen moet zelf een passende keuze kunnen maken zonder dat kosten een belemmering zijn. Gratis toegang van anticonceptie, inclusief condooms en sterilisatie, zou hierin een oplossing kunnen beiden.”
Bureau Clara Wichmann, DeGoedeZaak, het Humanistisch Verbond, Women Inc. en de Nederlands Vrouwenraad nemen geen genoegen met de uitspraak van het hof en beramen zich op vervolgstappen.