Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen, onderzoeken en columns op het gebied van seksuele gezondheid en rechten.
Deze week is het een jaar geleden dat het programma BOOS met de onthullingen rond The Voice of Holland naar buiten kwam. Het startpunt van een grote golf van aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Willy van Berlo, expert seksueel geweld bij Rutgers, was te zien in de BOOS-uitzending en blikt terug.
1. Hoe kijk je terug op de uitzending?
“De BOOS-uitzending liet zien hoeveel moed ervoor nodig is om naar buiten te komen met je verhaal als je seksuele grensoverschrijding hebt meegemaakt . Zeker als er machtsposities en afhankelijkheidsrelaties in het spel zijn. Ik ben de slachtoffers en de redactie van BOOS dankbaar dat zij het maatschappelijk debat hebben gestart.
Voor mij persoonlijk was het een ongekende ervaring om aan zo’n groot miljoenenpubliek te kunnen uitleggen dat we seksueel grensoverschrijdend gedrag niet hoeven te accepteren. Dat de verantwoordelijkheid altijd ligt bij degene die over de grens gaat en niet bij degene die het overkomt. In de uitzending zeg ik dat dat duidelijk moet zijn. Dat is wel doorgedrongen geloof ik.”
2. Wat heeft de uitzending maatschappelijk teweeg gebracht?
“Op de eerste plaats zien we dat er veel meer bewustwording is. Er wordt ontzettend veel over seksueel grensoverschrijdend gedrag gepraat. Aan talkshowtafels, op de werkvloer, op sportclubs, op school, in het uitgaansleven, noem maar op. Dat is goed. Want die bewustwording ligt aan de basis van de cultuurverandering. Daarnaast zien we het afgelopen jaar ook steeds meer grote en kleine initiatieven, van bijvoorbeeld gemeenten en werkgevers, om seksuele grensoverschrijding te voorkomen. Ook dat is goed nieuws. En als klap op de vuurpijl heeft het kabinet onlangs (red. vrijdag 13 januari 2023) een nationaal actieprogramma afgekondigd.”
3. Wat vind je van het nationaal actieprogramma van de regering?
“Ik ben blij dat het nationaal actieprogramma er is. Dat de betrokken ministeries eindelijk samen een vuist maken. Dat ze gaan samenwerken om seksuele grensoverschrijding en seksueel geweld te voorkomen en de hulp aan slachtoffers te verbeteren. Wij hebben daar als Rutgers, samen met vele anderen, jaren voor gepleit.
Maar ik ben ook kritisch. Is het genoeg voor een cultuurverandering? Wordt er voldoende geïnvesteerd? Het beleid is voor drie jaar aangekondigd, hoe zit het dan met duurzame verankering? Ook zijn niet alle plannen even concreet. Dat geeft ruimte om de komende tijd input te leveren. Het zijn dingen waar we als Rutgers goed naar gaan kijken.”
4. Hebben we na een jaar niet genoeg gepraat over seksuele grensoverschrijding?
“Zeker niet! Het is belangrijk dat we er veel over praten, dat we niet wegkijken en dat we elkaar aanspreken, ook – en vooral – mannen. We zitten aan het begin van een cultuuromslag die er uiteindelijk toe moet leiden dat we ons anders gaan gedragen. Dat iedereen bij elkaar de wensen en grenzen gaat checken. Dat jongeren dat op school én thuis gaan leren, zodat er een generatie gaat opgroeien voor wie dat vanzelfsprekend is. Consent is de sleutel. Maar ook onderwerpen als stereotiepe gendernormen, de dubbele seksuele moraal en victim blaming zouden vast onderdeel moeten worden van de opvoeding. Het zou goed zijn als we in het maatschappelijk debat steeds meer op zoek gaan naar goede voorbeelden van seksueel gewenst gedrag. Zodat veel minder mensen slachtoffer worden.”
“Het is belangrijk dat we er veel over praten, dat we niet wegkijken en dat we elkaar aanspreken, ook - en vooral - mannen. We zitten aan het begin van een cultuuromslag die er uiteindelijk toe moet leiden dat we ons anders gaan gedragen.”
5. Hoe groot is het probleem eigenlijk?
“Ruim een vijfde van de vrouwen en 6 procent van de mannen heeft weleens tegen de wil seksuele handelingen ondergaan. Daarbij gaat het om orale, vaginale of anale seks, of seksuele handelingen met de hand. Als we andere vormen van fysieke seksuele grensoverschrijding, zoals ongewenst betasten of zoenen, meetellen, dan heeft 53 procent van de vrouwen en 19 procent van de mannen dat weleens meegemaakt. Deze cijfers zien we al jaren. Dat is niks nieuws. Het is nu echt tijd om dit probleem grondig aan te pakken.”
Meer weten?
- Op deze website vind je meer informatie over waar je als slachtoffer terecht kunt. Je kunt ook chatten met het Centrum Seksueel Geweld.
- Wil je weten wat je als omstander, collega, vriend of vriendin kunt doen als je seksueel grensoverschrijdend gedrag ziet? Kijk dan hier.
- Ben je werkgever en wil je weten wat je kunt doen? Kijk dan op naar deze tips.
- Uitgaansgelegenheden, festivals en studentenverenigingen nemen preventieve maatregelen via Ben je oke?
- Hoe kun je als ouder met je kind praten over seksueel overschrijdend gedrag? Hier vind je tips voor een gesprek met jouw kind(eren).
- Hier kunnen onderwijsprofessionals lezen wat zij kunnen doen op school en in de klas.
- Informatie voor zorgprofessionals over grensoverschrijdend gedrag tussen patiënten/cliënten en zorgprofessionals of onderling staat hier.
- Whitepaper seksueel geweld.