Anticonceptiegebruik in Nederland

Van de vrouwen van 18 tot en met 49 jaar, die ooit vaginale seks hebben gehad, gebruikt 59% in 2023 een anticonceptiemiddel. Meestal de pil, een hormoonspiraal of condooms. In de totale groep vrouwen is het gebruik van de pil licht afgenomen en het gebruik van een koper- of hormoonspiraal licht toegenomen. Het gebruik van condooms als anticonceptiemethode is ongeveer gelijk gebleven. Het gebruik van andere anticonceptiemiddelen, zoals de prikpil, pleister, de anticonceptiering en het anticonceptiestaafje blijft relatief laag.

Een vrouw die vruchtbaar is en geen anticonceptiemiddel gebruikt, en niet zwanger wil worden, loopt risico om onbedoeld zwanger te worden als zij vaginale seks heeft. Een op de acht vrouwen (12%) van 18 tot en met 49 jaar loopt risico op een onbedoelde zwangerschap. Vijf procent van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd slikte in het afgelopen jaar de morning-afterpil.

Gelukkig resulteert niet alle onbeschermde seks in een onbedoelde zwangerschap. Voor 11 van de 1000 mannen en 10 van de 1000 vrouwen in de leeftijd 18 tot en met 49 jaar resulteerde de onbeschermde seks het afgelopen jaar in een onbedoelde zwangerschap. Een onbedoelde zwangerschap kan gewenst of ongewenst zijn. Drie op de 1000 mannen en 4 op de 1000 vrouwen in deze leeftijdsgroep geeft aan dat de zwangerschap ongewenst was.

Van de vrouwen van 18 tot en met 49 jaar gebruikt 41% geen anticonceptiemiddel. Zij konden hiervoor meerdere redenen geven, waardoor de percentages hieronder niet optellen tot 100%. Veel vrouwen geven redenen waardoor ze geen risico op een onbedoelde zwangerschap lopen: ze hebben de laatste tijd geen seks waar ze zwanger van kunnen worden (15%), zijn zwanger of willen zwanger worden (20%) of kunnen niet zwanger worden (32%). In deze laatste groep zitten ook vrouwen die gesteriliseerd zijn of die een gesteriliseerde partner hebben. Een veel genoemde reden is echter ook dat vrouwen geen hormonen willen gebruiken (32%). Ook geeft 18% van deze vrouwen aan dat ze last hebben van bijwerkingen.

Vragen over het gebruik van natuurlijke methoden, zoals de penis terugtrekken voor het klaarkomen, of geen seks hebben op de vruchtbare dagen, zijn alleen gesteld aan vrouwen van 25 jaar en ouder, die ooit vaginale seks hadden. Van deze vrouwen gebruikt 45% helemaal geen anticonceptiemiddel, zoals de pil of een spiraal. Aan de vrouwen die geen anticonceptiemiddel gebruiken is gevraagd of ze wel een natuurlijke methode gebruiken, zoals de penis terugtrekken voor het klaarkomen, of geen seks hebben op de vruchtbare dagen. Een op de 10 vrouwen van 25 tot en met 49 jaar gebruikt een natuurlijke methode: 6% gebruikt terugtrekken en 4% periodieke onthouding.

De Monitor Seksuele Gezondheid wordt uitgevoerd door Rutgers, in samenwerking met het RIVM en het CBS (Monitor Seksuele Gezondheid/Leefstijlmonitor: Rutgers i.s.m. RIVM en CBS, 2023). Ruim 15.000 personen van 18 tot 80 jaar vulden in de periode vanaf eind september 2022 tot en met februari 2023 een vragenlijst in over een breed scala van aan seksualiteit gerelateerde thema’s. De resultaten van de steekproef zijn representatief voor de Nederlandse bevolking door het gebruik van weging. Voor dit nieuwsbericht zijn alleen de data over anticonceptie en onbedoelde zwangerschap geanalyseerd onder vrouwen (en mannen) in de vruchtbare leeftijd (18-49 jaar). De volledige publicatie verschijnt naar verwachting in het tweede kwartaal van 2024.

Vragen over dit onderzoek?

Heb je vragen over dit onderzoek? Neem dan contact op met Hanneke de Graaf.